کودک و حیوانات

کودکان در سال‌های نخست زندگی علاوه بر این‌که بازی‌های تکاملی‌شان را ادامه می‌دهند با تمرین نگهداری و مراقبت از حیوان خانگی در واقع مهارت‌های مراقبت و حمایت از دیگری را تمرین می‌کنند.

کودکان  ۳ ساله کم کم به  بازی با حیوانات علاقه نشان می دهند .  به عقیده دانشمندان علم تکامل روانشناسی، کودکان براساس تکامل  خود ، به بازی‌های مختلف علاقه نشان می دهند.
از لحاظ تکاملی ، انسان‌های نخستین پس از کشف آهن به کار دامداری و کشاورزی مشغول شدند. بر این اساس دانشمندان معتقدند ما بخشی از فعالیت‌های تکاملی اجدادمان را به ارث برده ایم و در دوران کودکی آن را بازسازی می‌کنیم.

همین‌طور که کودک بزرگتر می‌شود نوع بازی‌ او نیز تغییر کرده و به مراقبت از حیوانات و نگهداری آنها علاقه پیدا می‌کند. به عقیده متخصصان این رفتار کودک مربوط به عصر دامپروری انسان بوده است بنابراین در این سن کودکان به بازی با جوجه یا بره و گوسفند و گربه علاقه پیدا می‌کنند.
خرید جوجه برای کودکان
با بزرگتر شدن کودک، بازی و علاقه او نیز از دامپروری و نگهداری حیوانات به سمت پرورش گیاه سوق پیدا می‌کند. به عقیده روانشناسان تکاملی، کودکان در واقع بازی کشاورزی اجداد خود را دنبال می‌کنند وقتی او از دوران کودکی پای به دوران نوجوانی می‌گذارد به صنعت‌گری و عصر صنعت نزدیک تر می‌شود و علاقه به کشف ماهیت وسایل مختلف دارد. به عقیده این دانشمندان این رفتار غریزی از  نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کرده و با بازی‌های تمرینی و مهارتی کودک ادامه پیدا می‌کند.
نگهداری جوجه مرغ در منزل

دکتر علی همت‌ یار‌زاده، روانشناس با اشاره به این مطلب می‌گوید:
کودکان در این سن یاد می‌گیرند تا از حیوانات مراقبت کنند. کودکان از بازی با این حیوانات احساس رضایت و مفید بودن بیشتری داشته و حس می‌کنند که هم نقش پدر و هم نقش مادر را برای او دارند.

کودک در این حالت تمرین می‌کند تا مانند پدر برای حیوان خانگی غذا تهیه کرده و مثل یک مادر از او مراقبت کند. این سبک بازی کودکانه به رشد مهارت‌های زندگی او کمک کرده و او در این تمرین‌ها هم مهارت‌های پدرانه و هم مهارت‌های مادرانه را یاد می‌گیرد. از این رو توجه به علایق کودکان به حیوانات را نباید بی‌اهمیت دانست. اگرچه در دنیای امروز ما، امکان نگهداری از حیوانات خانگی به سادگی میسر نیست، اما توجه به این مسئله نیز خارج از اهمیت نیست.
نگهداری بره و بزغاله در منزل

کودک در بازی و مراقبت از حیوانات علاوه بر این‌که مهارت‌های اجتماعی و زندگی‌اش رشد پیدا می‌کند، به لحاظ هوشی نیز دچار تحول می‌شود.

الهه شفایی، روانشناس در این مورد اینطور عقیده دارد:
“طبق گفته پیاژه، روانشناس شناختی کودکان، کودکان هر چه در دو سال اول کودکی محرک های محیطی بیشتری دریافت کنند، به لحاظ هوشی نیز رشد بیشتری خواهند کرد و مراحل رشدشان را با موفقیت طی می‌کنند. کودکان معمولاً تا قبل از سن سه سالگی فکر می‌کنند همه اشیای متحرک زنده‌اند، ولی بعد از مدتی متوجه می‌شوند که برخی اشیا جاندار نیستند.
روانشناسی کودک و حیوانات

از این رو تا وقتی که کودک درک نکرده ماشین کوکی اتاقش موجود زنده نیست فرقی بین جوجه و ماشین نمی‌گذارد. اما وقتی این تفاوت را متوجه شد گرفتار ترس از جوجه می‌شود.  این ترس نشانگر تکامل رشدی کودک است زیرا کودکی که از حیوانات نمی‌ترسد امکان دارد بی‌محابا به آن دست بزند و وقتی آن را لمس کرد، متوجه تفاوت‌های آن با حیوانات اسباب‌بازی‌اش شده و ناگهان بترسد.
نگهداری بره بعنوان حیوان خانگی

این ترس کودک نشانگر آغاز تشخیص او میان جانداران و اشیای بی‌جان است و این تجربه  در نهایت به کودک کمک می‌کند تا به تکامل رشد شناختی برسد. بنابراین کودک با داشتن حیوانات خانگی یک گام به جلو بر خواهد داشت.”

نگهداری جوجه مرغ 

با این تفاسیر تهیه یک حیوان خانگی برای کودک مفید است. البته در این مورد باید به مسائل بهداشتی و فرهنگ زندگی خانوادگی نیز توجه کرد. این روزها اکثر خانواده ها ترجیح می دهند برای کودکان شان جوجه بخرند. نگهداری از جوجه در خانه  با فرهنگ ما مطابقت بیشتری داشته و به نظر می‌رسد خطر کمتری نیز برای کودک داشته باشد.
خرید خرگوش برای بچه ها

دکتر همت یارزاده در مورد مراقبت روانی کودک هنگام بازی با جوجه‌ها می‌گوید:
“کودکان زیر سه سال هنوز به بلوغی نرسیده‌اند که خشم خود را کنترل کنند و آنها ممکن است خشم و عصبانیت‌شان را روی جوجه خانگی خالی کنند.
کودکان بزرگتر نیز قادرند از حیوانات بزرگتر مراقبت کنند بنابراین بهتر است جوجه‌های خیلی کوچک را برای آنها نخرید.
خرید مرغ و خروس برای کودکان

والدین مراقبت رفتار کودک با جوجه‌اش  باشند تا وقتی که مطمئن شوند کودک آنقدر بزرگ شده تا توانایی مراقبت از حیوان را داشته باشد.  در این زمینه والدین نقش الگوهایی را برای کودک بازی می‌کنند که می‌توانند از جوجه‌ها مراقبت کنند و کودک شیوه رفتار با حیوان را یاد می‌گیرد.

در این دوره باید با کوکان با ملایمت رفتار کرد و نباید آنها را به خاطر برخی عملکردهای ناعاقلانه سرزنش کرد. باید به کودکان یاد داد که جوجه‌ها مانند خود او نیازمند آب و غذا و فعالیت بدنی هستند و مدتی از روز می‌بایست برای استراحت و بازی آنها اختصاص داد، اگر کودک از مراقبت از جوجه‌اش منصرف شد، باید جایگاه جدید برای جوجه پیدا کرد.
روانشناسی خرید حیوانات خانگی برای کودکان

نگهداری از یک حیوان مانند جوجه باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس او می شود ، ارتباط غیر‌کلامی،‌ یکدلی و همدلی او رشد می کند  و  کودک با به‌ کار گرفتن سبک خودگویی تفکرات ، رازهایی شخصی برای خود داشته باشد. بدلیل این که این حیوانات عمر کوتاهی دارند ، کودک در ارتباط با حیوانات فرایندهای  زندگی را از تولد گرفته تا بیماری و مرگ  تجربه  و درک می‌کند.
کودکان در ارتباط با حیوانات هم ارتباط با دیگران را فراگرفته و هم دوست داشتن و عاطفه را تجربه می‌کنند، آنها از طرف دیگر فقدان و عزا را نیز  تجربه می‌کنند.
تمایل کودکان به نگهداری حیوانات خانگی

خانم شفایی در این مورد می‌گوید:
به هر صورت جوجه ها عمر کمی دارند و ممکن است به هر دلیلی از بین بروند. هنگام مرگ جوجه کودک  احساس  فقدان را تجربه می‌کند.  بنابراین طبیعی است که  فرآیند سوگ و عزاداری را در کودک ببینیم.  این فرآیند، باعث تکامل کودک خواهد شد و کودک کم کم با مسئله فقدان آشنا می شود.
از دست دادن حیوان خانگی

به هر حال در این دوره کودکان به لحاظ عاطفی بسیار رشد می‌کنند و بطور کلی کودکانی که از حیوانی نگهداری می کنند  مسئولیت‌ پذیری و مراقبت را  یاد می‌گیرند. اما کودکانی که حیوانات خود را آزار می‌دهند، هنوز احساس مسئولیت نسبت به حیوان خانگی را به درستی نپذیرفته‌اند.
خرید گربه برای کودکان

در این مورد دکتر همت یارزاده  عقیده دارد که در صورتی که حیوان‌آزاری از سوی کودک ادامه پیدا کند، احتمال بروز مشکلات عاطفی در کودک وجود دارد و احتمال این که آنها در بزرگسالی مشکلات روانپزشکی پیدا کنند، زیاد است. اما خانم شفایی بر این باور نیست و می گوید رواشناسان بر این اعتقاد نیستند که کودکانی که حیوان‌آزاری می‌کنند، حتماً به اختلالات روانی در بزرگسالی مبتلا می‌شوند.