گرفتن ناخن قناری:
همه قسمت های استخانی بدن پرنده نظیر ناخن ها و منقار، توسط سلول های خونی ساخته شده و به هنگام رشد سخت می شوند.
این قسمت ها در ضمن رشدشان، دارای فرسایش هستند و در اثر اصطکاک کوتاه می شوند و معمولا رشد و فرسایش آنها در حد تعادل قرار دارد. ولی کوتاه کردن ناخن ها به صورت مرتب انجام نمی گیرد.
یکی از عوامل مؤثر در رشد بیش از حد ناخن ها، میله ی نشیمنگاه است. میله ی نشیمنگاه پرندگانی مانند قناری و... اگر زیاد نازک نباشد، به ندرت نیاز به کوتاه کردن ناخن خواهند داشت.
توصیه :
برای جلوگیری از بلند شدن ناخن ها بهتر است از چوب های طبیعی درختان مثل: ساقه درخت انگور در سایزهای مختلف بعنوان میله نشیمنگاه استفاده کنید و از میله های فلزی یا پلاستیکی غیر استاندارد و صیقلی و لیز داخل قفس یا چوب های خیلی باریک استفاده نکنید. پای پرنده نباید کاملا به دور میله مدور شود. بلکه پای پرنده و ناخن ها باید به اندازه نیم دایره بر روی چوب یا میله قرار گیرد.
توجه:
علاوه بر میله نشیمنگاه، تغذیه نیز در رشد بیش از حد ناخن ها و منقار تاثیر به سزایی دارد. به هر حال درصورتی که میله نشیمنگاه و تغذیه مناسب باشد، کمتر با بلندی منقار و ناخن مواجه می شویم. ولی در صورت بلند شدن این قسمت ها، چاره ای جز کوتاه کردن آنها نداریم.
کوتاه کردن ناخن ها:
برای کوتاه کردن ناخن ها بهتر است از ناخن گیر استفاده شود. ناخن گیر خوب باید از هر دو طرف ناخن ها را قطع کند تا در پرندگان مسن تر شکستگی ناخن پدید نیاید.
سلول خونی داخل ناخن نباید مجروح گردد و کوتاه کردن ناخن بایستی 3 تا 4 میلیمتر پایین تر ازمجرای خونی که سرخ رنگ است انجام شود که با کمی دقت می توان این کار را به آسانی انجام داد.
در صورتی که با وجود همه احتیاط خونریزی پدید آید، می توان به کمک سوزاندن پنبه و گذاشتن خاکستر آن برروی زخم به سرعت جلوی خونریزی را گرفت و چنانچه خونریزی شدت داشت، می توان با داغ کردن محل جراحت، خونریزی را قطع کرد.
از عوامل دیگر در رشد بیش از حد منقار و ناخن ها، کمبود فسفر و کلسیم در جیره غذایی پرنده و کم خونی های ناشی از وجود شپشک می باشد.
در جیره غذایی از برگ اسفناج، کاهو، تخم شلغم، بلغور، تخم چغندر و پرتغال شیرین استفاده نمایید و همچنین روزانه می توانید جهت جبران کمبود کلسیم و فسفر و جذب بیشتر و هضم آسان غذا، از مخلوط ماسه و مینرال و کف دریا استفاده نمایید.
همچنین عدم رعایت بهداشت و آلودگی محل پرورش و نحوه رژیم غذایی نامتعادل می تواند در به وجود آمدن این عارضه مؤثر باشند.
در پرندگان، کلیه ها در ناحیه ی لگن و در بین مهره ها فرو رفته است و این موجودات فاقد مثانه می باشند و از این رو ادرار همراه با مدفوع از بدن خارج می گردد. مدفوع پرندگان شامل دو قسمت متمایز است. قسمتی که در وسط قرار دارد به رنگ سفید بوده و قسمتهای کناری به رنگ سیاه یا سبز و یا قهوه ای دیده می شود که هنگام بیماری و پیدایش اختلال در سلامت پرنده، در فرم و رنگ و شکل مدفوع تغییراتی حاصل می گردد.
یکی از عوامل که کار کلیه ی پرندگان را مختل می سازد، نمک است که در تغذیه با شن های آغشته به نمک ساحل و یا مصرف غذاهای شور این عارضه را به دنبال می آورد.
طوطی که در زمره ی پرندگان قفس به حساب می آید، قدرت تحمل بدنش نسبت به نمک زیاد بوده و به ندرت اتفاق می افتد که این حیوان در اثر مصرف نمک دچار عارضه ی کلیه بشود، مگر آنکه مقدار نمک فوق العاده فزونی یابد که این افزایش مسلما هر موجود زنده ای را با ناراحتی مواجه می سازد .
در مقابل، قناری از جمله پرندگانی است که نسبت به نمک مصرفی، حساسیت فراوانی را از خود نشان می دهد و از این رو باید مطلب فوق بسیار با اهمیت تلقی شود و دقت به عمل آید تا غذاهای نمک دار در اختیار پرنده قرار نگیرد .
به هر ترتیب، در مواردی که مدفوع از حالت طبیعی خارج گردیده و خصوصیات یاد شده را نداشته باشد، بهتر است با دامپزشک مشورت به عمل آید و علت پیدایش اختلال در کار کلیه ها دقیقا مورد بررسی قرار گیرد. در دوره ی درمان، پرنده به محیط گرم حدود ۳۲ درجه سانتی گراد نیاز دارد و رژیم غذائی که در این گونه موارد توصیه می شود، عبارت است از: جیره ای که از نظر مقدار پروتئین فقیر بوده و در مقابل از سبزیجات و میوه استفاده ی بیشتری به عمل آید .
به طور کلی نشانه های وجود اختلال در کار کلیه ها عبارت است از: عطش و مصرف آب زیاد، افزایش مقدار ادرار(وجود مواد آبکی در مدفوع )، اسهال دائمی یا متناوب همراه با کمی آب بدن، رسوب مواد تشکیل دهنده ی ادرار در زیر پوست پاها و ران و مفاصل و بال ها و تحلیل رفتن عضلات ران.
علل ایجاد اختلال در کار کلیه ها ممکن است عفونت و یا عوامل غیر عفونی باشد که علل غیر عفونی شایع تر از اولی است و نقرس یکی از نمونه های بارز آن به شمار می آید.
یکی از عوارضی که نسبتا شایع بوده و موجبات ناراحتی پرندگان قفس را به وجود می آورد، توقف تخم در لوله های مربوط به انتقال تخم پرنده از تخمدان به کلوآک(ناحیه ی مقعد) می باشد که علت پیدایش آن می تواند عفونت، انقباض دهانه خروجی و یا عدم رشد لوله های اویدوکت( oviduct) و یا در پاره ای از موارد نیز پیدایش و رشد غده در کانال های مزبور باشد.
در اینگونه موارد معمولا کوشش پرنده برای خارج کردن تخم بی اثر می ماند و تلاشهای مداوم او موجب خستگی شدید و درماندگی پرنده می گردد و سرانجام به مرگ حیوان منتهی می شود .
در کلینیک پرندگان کوچک، با توصل به فنون مخصوص و عملیات کمکی، به نحوی تخم را خارج می کنند و در صورتی که تمهیدات یاد شده به موفقیت نینجامید، از تخم پرنده صرف نظر می شود و با تدابیر لازم، تخم را قطعه قطعه خارج می سازند.
قناری های آزاد در طبیعت دوست دارند که بر روی چمن های مرطوب غلت بزنند و بدین ترتیب خودشان را تمیز کنند. در برخی از موارد به علت طولانی شدن فواصل بین آب تنی ممکن است برخی از پرنده ها میل به آب تنی را از دست بدهند و یا جوجه هایی که برای اولین بار با ظرف آب تنی آشنا می شوند، ممکن است رغبتی به این کار نشان ندهند.
اما کلا آب تنی خصوصا در فصول گرم سال و هنگام پر ریزی، بسیار ضروری است. چرا که موجب تحریک رشد سریع پرهای جدید می گردد. آب تنی پرنده ماده در اواخر دوران خوابیدن بر روی تخم ها، باعث مرطوب شدن سطح پوسته آن شده و ضمن کاهش از دست رفتن آب، موجب خروج راحت تر جوجه از تخم می گردد.
بعد از استحمام، پرنده به آراستن خود می پردازد. پرهای خود را پوش داده می لرزاند و با نوک خود، آنها را مرتب می کند. سپس به کمک منقارش مواد چربی مترشحه از غده خاصی که در بالای محل اتصال دم به بدنش قرار دارد و اوروپیژیال(Uropygial) نامیده می شود را روی کلیه پرهایش می مالد. این روغن باعث براقی پرهای قناری شده و به عنوان یک ماده محافظ طبیعی عمل می کند.
بعضی از پرنده های دست آموز عادت به استحمام در زیر شیر آب ظرفشویی آشپزخانه دارند و از ریزش جریان آب بر روی بدنشان بسیار لذت می برند. از این رو بسیار طبیعی است که با شنیدن صدای جریان آب به سوی ظرفشویی پرواز کنند.
یکی از راه های آشنا کردن پرندگان با ظرف آب تنی، گذاشتن برگ کاهوی مرطوب در کف قفس است تا پرنده خود را بر روی آن مالیده و پر و بالش را تمیز نماید.
راه دیگر، گذاشتن یک قطعه یخ بر روی قفس و قرار دادن ظرف آب تنی(با مقدار کمی آب) در زیر آن بر روی کف قفس است تا با آب شدن یخ و چکیدن قطرات آب، پرنده نسبت به آب تنی تحریک شود.
همچنین می توان ظرفی حاوی آب با درجه حرارتی حدود دمای اتاق و با عمقی کم به طوری که پرنده بتواند داخل آن آب تنی کند، کف قفس قرار داده تا پرنده درون آن استحمام نماید.
پس از استحمام به علت ریختن آب بر روی کف قفس خشک کردن و یا تعویض پوشش کف آن ضروری می باشد.
نسل قناری اهلی که امروز در رنگ های مختلف مهمان خانه های پرنده دوستان است، به قناری های وحشی سبز رنگ باز می گردد که این رنگ، پایه(مادر رنگ) همه ی رنگ ها حساب می شود. یعنی اگر هر یکی از رنگ ها با این رنگ ترکیب شود، اثر خودش را در نسل بعدی نشان خواهد داد.
رنگ طبیعی قناری سبز و بافته های رنگ که در تشکیل و ترکیب رنگ پرهای قناری تاثیر و دخالت دارند، عبارتند از سه رنگ سیاه و قهوه ای و زرد.
باتوجه به پدید آمدن رنگ های جدید، رنگ های پایه جدیدی نیز به وجود آمده اند. البته نباید از نظر دور داشت که رنگ پایه باید خالص باشد(ابلغ نباشد. پایه در اینجا به معنی خالص است).
اساتید توافق دارند که بایستی یکی از رنگ ها چه در نر یا ماده، رنگ پایه باشد.
رنگ های پایه عمدتا شامل: سفید، آهویی، طوسی، سفید آهویی، سرخ سوخته، سبز پرتقالی، سرخ طلایی و ... می باشد.
اگر در نظر دارید جوجه هایی با رنگ های زیبا داشته باشید یا می خواهید جوجه هایی با رنگ های دلخواه به دست بیاورید، بایستی قبل از جفت، در رنگ های قناری نر و ماده دقت کنید و حتی اجداد آنها را دقیقا بدانید. چون رنگ اجداد در تعیین رنگ نسل های بعد موثر است.
برای مثال:
اکثرا قناری طوسی حاصل جفت اندازی قناری سبز با سفید یا سبز با طوسی می باشد.
ولی قناری طلایی با سفید آهویی نیز، رنگ طوسی می دهد.
قناری طوسی رنگ و قناری سفیدطوسی را با قناری های رنگ زرد یا سفید جفت بی اندازید.
در جفت نمودن بهتر است رنگ نر و ماده کمی با هم تفاوت داشته باشند. یعنی یکی پر رنگ تر و یکی کم رنگ تر باشد.
-این نکته را همیشه باید در نظر داشت که هدف ارتقاء یک مشخصه است پس حین جفت اندازی، همه ی تناسب ها باید رعایت گردد تا زیبایی به اوج کمال خودش برسد. به طور مثال: یک قناری ابلغ را اگر بخواهیم از لحاظ رنگ ارتقاء دهیم، باید به سمت رنگ روشن تر برویم.
رنگ های سازگار جهت جفت اندازی:
1- سفید با طلایی، لیمویی، ماستی ابلغ طلایی یا ابلغ سفید طوسی(سیاه وسفید) یا ابلغ سفید آهویی و آهویی
2- سرخ سوخته با سرخ سوخته، دراچینی و شتری سرخ
3- سرخ با سرخ، پرتقالی یا طلایی
4- سبز با طلایی و سفید
5- طوسی(سیاه) با سفید و طلایی
6- آهویی با سفید، طلایی یا لیمویی
7- شتری با شتری سرخ
8- در مورد رنگ های ابلغ هم اگر به سمت رنگ روشن تر برویم بهتر است.
برای مثال :
ابلغ سبز و طلایی با سفید یا طلایی
ابلغ سرخ با سرخ یا پرتقالی
ابلغ سفید آهویی با سفید
ابلغ سفید طوسی با سفید یا طلایی یا لیمویی
برای اینکه یک جوجه قناری سفید تولید شود، باید دو ژن سفید؛ یکی از پدر و دیگری از مادر خود بگیرد. بنابراین اگر قناری سفید را با یک قناری زرد جفت نماییم، تمام جوجه ها یک ژن سفید از پدر و یا مادر سفید و یک ژن زرد از پدر و یا مادر زرد خواهند گرفت و همه جوجه ها رنگشان زرد خواهد بود. برای اینکه رنگ زرد غالب است.
اگر این جوجه ها را با هم جفت نماییم، جوجه های آنها هم سفید و هم زرد خواهند شد. از چهار جوجه یکی سفید، یکی زرد و دو تای دیگر زرد و سفید خواهند شد.
در قناری سفید، ژنِ رنگِ سفید غالب و در قناری زرد، ژن رنگ زرد غالب است .
اگر یک قناری سفید غالب را با یک قناری زرد معمولی یا کمرنگ جفت نماییم، جوجه ها ۵۰٪ سفید و ۵۰٪ زرد معمولی خواهند بود و اگر این جوجه ها را با هم جفت نماییم، قناری سفید مورد نظر به دست خواهد آمد.
بهترین جفت برای به دست آوردن قناری سفید، جفت کردن قناری زرد روشن یا به اصطلاح قناری ماستی با قناری سفید(تمام سفید) می باشد.
این را هم باید در نظر داشت ژن همانطوری که رنگ را به ارث منتقل به اولاد می نماید، اندازه و شکل و خواص را هم به اولاد منتقل می نماید.
مواردی که بهتر است از آنها اجتناب شود :
1- در مورد رنگ سفید بهتر است با سفید جفت نشود. چون باعث انتقال ژن ضعیف به نسل بعدی می گردد. این ضعف در حالت پرها یا ضعف جسمانی ممکن است خود را نشان دهد.
2- از اختلاط دو رنگ نا متمایز پرهیز گردد. به عنوان مثال: رنگ ابلغ طلایی با سرخ سوخته یا شتری، ناهمگون است.
3- نژاد های رنگی جدیدی به وجود آمده اند که بهتر است آنها را با هم نوع خودشان جفت زد و از اختلاط آن ها با نژاد های دیگر پرهیز نمود. زیرا ارزش آن ها به نژاد جدیدی است که به وجود آمده.
نکته آخر اینکه در جفت اندازی بهتر است تمام جوانب در نظر گرفته شود. حتی از حیث جثه و فرم هیکل هم باید تناسب را در نظر داشت.
تغذیه قناری:
خوراک اصلی قناری غیر از زمان پر ریزان:
دان اصلی قناری، تخم کتان می باشد. تخم کتان از گروه دانه های روغنی است که چربی زیاد و کربوهیدرات کم دارند. تخم کتان که به دانه قناری مشهور است، طبیعتی گرم دارد و حاوی انواع ویتامین و ترکیبات کربو هیدرات و املاح معدنی می باشد.
علاوه بر کتان، از هفت تخم نیز استفاده می شود که طرز تهیه آن به صورت زیر است:
تخم شلغم 200گرم
تخم کاهو 200گرم
تخم گشنیز 100گرم
تخم خرفه 250گرم
شاهدانه 50گرم
تخم کلم قمری 100گرم
منداب 100گرم
خواص میوه جات و سبزی جات:
میوه جات وسبزی جات یکی از بهترین منابع برای تامین ویتامین های بدن قناری شما می باشند. اما باید توجه داشته باشید استفاده نادرست از آن باعث بیماری و حتی مرگ پرنده شما می شود.
نکته مهم :
میوه جات و سبزی جات به خاطر سم پاشی شدنشان، عامل مهم بیماری پرنده می شوند. سعی کنید حتی الامکان از سبزی جات و میوه جاتی استفاده کنید که سم پاشی نشده باشند. در غیر این صورت باید آنها را کاملا با مواد شوینده به دقت شستشو کنید. سپس آنها را لای روزنامه با وسیله نم گیر قرار دهید تا کاملا خشک شوند . رطوبت میوه جات و سبزیجات باعث دل درد و ناراحتی های روده ای برای پرنده شما می شود.
سعی کنید یک روز در میان از میوه جات و سبزی جات در جیره غذائی پرنده تان قرار دهید. سبزی جات و میوه جات سرشار از ویتامین ها و املاح معدنی هستند و دارای انواع هیدرو کربن ها و قند های طبیعی و ... می باشند. این غذا حیاتبخش ترین غذائی است که پرنده می تواند استفاده کند.
برگ کاهوی بدون رطوبت تامین کننده کلسیم و آهن و اشتها آور و ضد یبوست می باشد. برگ کاهو طبیعتی سرد دارد.
برگ تازه و جوان اسفناج، طبیعتی معتدل داشته و تامین کننده آهن و ضد یبوست می باشد.
برگ و ساقه کرفس نیز طبیعتی گرم داشته و حاوی سدیم، پتاسیم و کلسیم می باشد و به مقدار کم به قناری ها داده می شود.
برگ گشنیز تازه، طبیعتی سرد داشته و حاوی ویتامین c و a و املاح معدنی می باشد.
برگ تیزک شاهی نیز طبیعتی گرم دارد و حاوی ویتامین c، کلسیم و ید بوده و ضد آسم می باشد.
برگ تیزک آبی نیز همان خاصیت تیزک شاهی را دارد. اما مقدار ید آن بیشتر می باشد و در درمان برونشیت و آسم بسیار مفید است.
سیب درختی شیرین طبیعتی معتدل دارد و سرشار از ویتامین های گوناگون بوده و در درمان یبوست و اسهال مفید است.
گلابی طبیعتی معتدل داشته و مملو از ویتامین ها و املاح معدنی می باشد.
پرتقال شیرین طبیعتی معتدل دارد و حاوی ویتامین c و املاح معدنی می باشد و در بهبود و درمان بیماری آسم و سرماخوردگی و برونشیت میتوان از آن استفاده کرد.
هویج تازه طبیعتی گرم دارد و سرشار از ویتامین a و املاح معدنی و رنگدانه است که جلا دهنده پرهای قناری می باشد.
چنانچه مقداری پوست خشک شده ی تخم مرغ را کوبیده و هر 15 روز کمی از آن را به قناری ها بدهید، باعث می شود تا علاوه بر صحت مزاج، قناریها ی ماده در فصل تخم گذاری، تخم بدون پوسته نگذارند و به یبوست نیز مبتلا نشوند.
تغذیه جوجه ها قبل از شصت روزگی:
این دوران دوران بسیار مهمی از لحاظ تغذیه است. این پرنده بسیار آسیب پذیر و شکننده است و باید به خوبی از آن مراقبت شود. در این دوران علاوه بر دانه های اصلی که همان کتان و ارزن هستند، هفته ای دو مرتبه هفت تخم به مقدار کم در اختیارشان قرار دهید(البته جوجه ها تا قبل از یک ماهگی، توسط پدر و مادرشان تغذیه می شوند).
از ابتدای تولد حتما با غذای نرم باید تغذیه شوند تا زمانی که مطمئن شوید کاملا می توانند از تمامی غذاها استفاده کنند. از هفته چهارم می توان به پرنده، میوه و سبزی جات هم داد. از یک ماهگی می توان جوانه دانه ها را نیز به پرنده داد که خود سرشار از ویتامین است.
روش ساختن و استفاده از دان نرم:
باید به این نکته توجه داشت که این غذا را باید متناسب با مقدار پرنده ها ساخت. به طوری که قبل از 24ساعت مصرف شود. این مدت هم باید در فریزر باشد. چون این غذا سریعا خراب می شود و خود نیز عامل بیماری می شود. مقدار غذائی که در اختیار پرنده تان قرار می دهید، باید پس از گذشت 4 ساعت آن غذا را تعویض کنید یا بردارید. چون پس از آن ممکن است خراب شود و عامل بیماری شود.
تخم مرغ را 45 دقیقه در آب بجوشانید. سپس پوست آن را جدا کنید و بگذارید پوستش خشک شود و آن را پودر کنید. یک عدد هویج متوسط رنده کرده و سپس تخم مرغ را نیز رنده کنید و به آن اضافه کنید. مقداری آرد سخاری و آرد برنج و مقداری هم عسل به آن اضافه کنید. اگر می خواهید غذای کاملی داشته باشید، مقداری پودر بادام و پودر پسته به آن اضافه کنید. سپس پودر پوسته تخم مرغ را نیز به آن اضافه کنید.
تغذیه در زمان پر ریزان (تولکی):
استفاده از غذاهای مناسب و متنوع در دوران پر ریزان در سلامت و رنگ پرنده بسیار موثر است. پس دقت نمائید در این دوران از بهترین و متنوع ترین غذاها برای پرنده تان استفاده کنید. بایددقت کنید که پرنده دراین دوران بسیار شکننده و پذیرای هر نوع بیماری در خود می باشد. پس سعی کنید هم با غذای مناسب هم با مکان تمیز و مناسب برای سپری شدن این دوران به پرنده خود کمک کنید.
اولین کاری که باید برای غذای پرنده در زمان تولک بودن انجام داد، خارج کردن کلیه ی غذاهای با طبیعت گرم از رزیم غذائی پرنده به جز تخم کتان می باشد. هفته ای سه مرتبه؛ هر بار هفت قطره مولتی ویتامین به آب آشامیدنی پرنده خود اضافه کنید(حد اکثر این دارو باید 8 ساعت جلوی پرنده باشد و الا خود عامل بیماری می شود. سعی کنید شب آب پرنده را بردارید و صبح با دارو آن را در اختیار پرنده قرار دهید تا استفاده کند. سپس ظهر آب را تعویض کنید).
استفاده از سبزی جاتی مانند: برگ کاهو، اسفناج، برگ کلم و...
استفاده از دانه هایی از قبیل: تخم کاهو، تخم خرفه، تخم کلم قمری
استفاده از جوانه های دانه ها که سرشار از ویتامن است(دانه هایی که به پرنده خود می دهید را با آب گرم خیس کنید تا جوانه کند. سپس در اختیار پرنده قرار دهید. باید توجه داشته باشید که این غذا سریعا خراب می شود. پس باید به میزانی که مورد مصرف پرنده است در اختیارش قرار دهیم ).
قرار دادن ظروف استحمام سه روز یکبار عامل موثری در تسریع زمان پرریزان است.