همونطور که اطلاع دارید مرغ مینا در طبیعت در حدود 12 الی 15 سال عمر میکند. اما تجربیات افرادی که مرغ مینا را نگهداری کرده اند، نشان میدهد که این پرنده در قفس نهایتا 5 سال عمر میکند.
چرا ؟
اگر در مورد شیوه ی زندگی این پرنده در طبیعت کمی فکر کنیم متوجه دلیل خواهیم شد.
مهمترین عامل برای بلندتر شدن عمر مینا، تغذیه است.
همه حیوانات به طور ذاتی در طبیعت به نوعی تغذیه می کنند که بتوانند تمام نیازهای غذایی و ویتامینی بدنشان را در فصول مختلف سال تامین کنند.
اما به دست آوردن فرمول تغذیه ایِ حیوانات به خصوص مرغ مینا نیاز به تحقیقات و مشاهدات گسترده و علمی دارد.
به طور مثال: غذای اصلی این پرنده در طبیعت، حشرات، کرم ها و گیاهان مختلف می باشد.
اما اکثر افراد نمی خواهند که از کرم برای تغذیه ی پرنده هایشان استفاده کنند(به دلایل مختلف). در حالی که این یکی از نیازهای پرنده هایمان است.
بنابراین باید به فکر راهکاری باشیم تا بتوانیم از غذاهایی که مواد مورد نیاز برای بقای پرنده از جمله مواد معدنی و املاح است را تامین کنیم.
برای این منظور بهتر است که حتما از میوه و سبزیجات تازه، شسته شده و عاری از رطوبت و خیسی را در برنامه ی غذایی پرنده استفاده کنیم.
کف دریا سرشار از مواد معدنی است و باید حتما در قفس پرنده باشد. این ماده برای رشد پرها و شادابی پرها و غیره بسیار موثر است. همچنین استفاده از شن های معدنی که در مغازه های پرنده فروشی موجود است، برای پرنده لازم می باشد.
همچنین از پاکیزگی غذایی که برای مرغ مینا تهیه می کنید، باید کاملا اطمینان داشته باشید و غذای اصلی پرنده(پارس) را از فروشگاه هایی که بهداشت را رعایت می کنند، خریداری کنید.
دومین عامل در عمر مرغ مینا، تحرک و جست و خیز است.
همانطور که انسانها بر اثر بی تحرکی دچار بیماری می شوند، حیوانات و پرندگان نیز در اثر بی تحرکی در معرض خطر هستند.
بی تحرکی در پرندگان پر جنب و جوش از جمله مرغ مینا باعث چاق شدن، ایجاد چربی در اطراف قلب و در نهایت بیمار شدن پرنده می شود .
بنابر این بهتر است در درجه ی اول قفس پرنده بزرگ باشد تا پرنده بتواند جنب و جوش داشته باشد.
پاسیو بهترین محل برای نگهداری مرغ مینا است به شرطی که دارای دمای مناسب باشد.
کسانی که مینا را در قفس نگهداری می کنند، حتما باید روزی نیم ساعت پرنده را از قفس خارج کنند تا پرنده در فضای اتاق پرواز کند. این امر باعث بالا رفتن ضربان قلب و بهبود در جریان خون در بدن پرنده می شود و به نوعی ورزش برای پرنده محسوب می شود و باعث جلوگیری از چاق شدن و ایجاد چربی در بافت بدن به خصوص قلب می شود.
عامل بعدی به خصوص در پرندگان نر، داشتن جفت می باشد.
پرندگان نیز مانند انسانها نیاز به داشتن جفت و تولید مثل دارند. اگر چه تولید مثل مرغ مینا در محیط خانه امری تا حدودی غیر ممکن است، اما داشتن جفت برای پرنده امری ضروریست.
بنابراین بهتر است برای پرندگانی که سن آنها در حدود 1/5 تا 2 سالگیست، جفت تهیه شود.
این کار علاوه بر اینکه نیاز پرنده را تامین می کند، باعث می شود که فرار پرنده از خانه به دنبال جفت(در پرندگان نر) صورت نگیرد . ((البته اینکار باعث می شود که پرنده به صاحبش کم توجه شود و از اهلی شدن پرنده کاسته شود. ولی برای طول عمر پرنده لازم است))
عامل بعدی خواب می باشد.
خواب پرنده از عواملی ست که کمتر کسی به آن توجه دارد.
حیوانات به دلیل اینکه با انسانها زندگی می کنند، معمولا با آنها بیدار و با آنها به خواب می روند. اما بیدار ماندن مرغ مینا تا ساعات انتهایی شب، کاری بسیار اشتباه است.
بهتر است که مکان نگهداری مرغ مینا را به نحوی انتخاب کنید که بتوانید محل را در ساعت 8 و نهایتا 9 شب تاریک و بی سر و صدا کنید تا پرنده با آرامش به خواب برود.
عوامل مختلف دیگر مثل نظافت قفس، آبتنی، توجه به بیماری ها و ... نیز موثر است.
ویتامین A :
ویتامین D :
ویتامین D برای سلامتی طوطی ها مورد نیاز است. کمبود ویتامین D در طوطی ها باعث بیماری هایی همچون سندرم افسردگی که خودش را در سن ۵ – ۲ سالگی نشان می دهد.
ویتامین D باعث برانگیختن نیرو و جذب کلسیم کافی(موردنیاز) و فسفر برای ارگان های بدن می گردد.
زرده تخم مرغ پخته شده، روغن جگر ماهی و سیب زمینی شیرینف دارای مقادیر زیادی ویتامین D3 می باشند. نور خورشید ویتامین D3 را در بدن تقویت می کند. پیشنهاد می شود طوطی ها هر روز در معرض نور خورشید قرار گیرند.
کلسیم :
پوست تخم مرغ پخته شده مخلوط شده با غذای طوطی ها درجهت رفع نیاز کلسیم بدنشان کمک کننده است.
کلسیم برای طوطی های خاکستری بسیار ضروری است. زیرا آنها به کاهش کلسیم خون بدنشان بسیار حساس هستند.
میوه ها و سبزی جات سرشار از کلسیم مانند: بروکلی، هویج، سبزی جات با برگهای سبز پررنگ می توانند تامین کننده درصدی از کلسیم مورد نیاز بدن طوطی ها باشند.
گیاه قاصدک، اسفناج چینی و بادامف از منابع خوب دیگر کلسیم می باشند.
پوسته تخم مرغ پخته شده و حبوبات پخته شده می تواند کلسیم مورد نیاز بدن را تامین کنند. مصرف به اندازه کلسیم نیازمند رعایت تعادل و نسبت مصرف ویتامین D3 فسفر و منیزیوم mg است.
ویتامین C :
ویتامین C یا اسید اسکوبیک به عنوان آنتی اکسیدان عمل کرده و باعث از بین رفتن استرس و از به وجود آمدن هیستامین در بدن طوطی ها جلوگیری می کند.
مواد حاوی ویتامین C شامل: توت فرنگی، کیوی و پرتقال است و سبزی جاتی هم چون گل کلم، فلفل سبز، نخود فرنگی و مارچوبه رسمی می توانند تامین کننده ویتامین C باشند.
رفتار شناسی کاسکو:
گاهی اوقات پرورش دهندگان و صاحبان کاسکو ها اطلاعات چندانی از رفتار های طبیعی کاسکوها ندارند و این امر باعث می شود تا برخی رفتار های عادی این پرنده برای آنان غیر طبیعی به نظر برسد و یک سری اقدامات را در پی داشته باشد که اصولا هیچ نیازی به این اقدامات نمی باشد.در اینجا به توضیح درباره رفتار های معمول کاسکو می پردازیم.
1- تمیز کردن پرها با منقار:
کاسکو پرنده ی تمیزی است و بیشتر وقت خود را صرف تمیز کردن پرهایش با منقار می کند و این کار باعث آرامش پرنده شده و نوعی احساس راحتی به او می دهد.
2- ساییدن منقار:
گاهی اوقات کاسکو منقار بالایی و پایینی خود را به هم می ساید و صدای این کار چنان بلند است که به راحتی شنیده می شود. این کار نشانه این است که پرنده سرحال و سرزنده است و قصد استراحت کردن دارد.
3- مالیدن منقار:
کاسکو پس از خوردن هر وعده غذایی و یا بعد از نوشیدن آب، اقدام به مالیدن منقار خود به اطراف قفس و میله های قفس می نماید و این کار شبیه تمیز کردن دهن انسان بعد از خوردن غذا با دستمال است.
4- نوک زدن:
کاسکو به همه چیز نوک می زند. این کار در حقیقت به منزله حس کردن و شناخت اشیای پیرامون صورت می گیرد و باید میان نوک زدن و گاز گرفتن تفاوت قائل شد. زیرا که نوک زدن در حقیقت یکی از راه هایی است که کاسکو به وسیله آن سعی می کند تا اشیای پیرامون خود را کشف کند. همان طور که آدمی با لمس کردن اشیا سعی می کند آنها را حس کند و بشناسد. کاسکو نیز با نوک زدن به میله های قفس سعی می کند میزان محکمی آنها را بسنجد. کاسکو قبل از این که روی دست شما بنشیند، ممکن است به دست شما نوک بزند در چنین حالتی پرنده می خواهد ببیند که آیا دست شما برای ایستادنش جای امن و محکمی است یا خیر. به همین دلیل باید اجازه بدهید تا این کار را انجام دهد.
5- تکان دادن سر:
در آغاز ممکن است صاحب پرنده فکر کند که این کار در اثر آب رفتن در گوش یا نای پرنده یا نوعی شادمانی است. اما چنین نیست؛ بلکه پرنده معمولا با این کار تلاش می کند تا با صاحب خود ارتباط بر قرار کند و به نوعی با او حرف بزند.
6- تکان دادن بال ها:
تکان دادن بال ها یکی از رفتار های عادی پرنده ای است که در داخل قفس زندگی می کند. پرنده با این کار سعی می کند خستگی و یکنواختی زندگی در قفس را بر طرف نموده و بال های خود را برای پرواز آماده نگه دارد.
7- آمادگی برای خاراندن سر:
شاید بسیاری بدانند که کاسکو وقتی سر خود را در مقابل صاحبش پایین می آورد و گردن خود را به سوی او دراز می کند، منتظر است تا صاحبش سر او را برایش بخاراند. از این رو در چنین حالتی باید با ملایمت پس سر حیوان را مالش داده و برای او خاراند و اگر پس از این کار پرنده خمیازه کشید، این بدان معنی است که کار صاحبش خوب بوده و پرنده این کار را دوست دارد.
8- جویدن:
منظور از جویدن بیش از حد است و باید دانست که این یک رفتار طبیعی است. حتی اگر که جویدن، شامل اثاثیه و اشیای گرابنها باشد. در چنین حالتی باید صاحب پرنده اسباب بازی های مخصوص طوطی در اختیارش قرار دهد.
9- کندن:
اگر کاسکویی اقدام به کندن کند، در چنین حالتی ممکن است که این امر مرتبط به کمبود مواد معدنی(کلسیم) در جیره غذایی بوده و یا این که با غریزه لانه سازی پرنده ارتباط داشته باشد.
10- خوابیدن بر روی یک پا:
این کار در بیشتر پرندگان صورت می گیرد و کاری بسیار معمولی است و نباید نگران شد. بلکه در صورتی که پرنده ای بر روی دو پا بخوابد، نشان دهنده این است که هوا گرم است یا پرنده بیمار است و تعادل ندارد.
11- خوابیدن با عقب کشیدن سر:
کاسکو ها عادت دارند در هنگام خوابیدن سر را به سوی عقب و یا طرفین متمایل سازند و در مراحل اولیه پرورش ممکن است که پرورش دهنده یا صاحب کاسکو گمان کند که کاسکوی او بیمار شده است. اما بعد از مدتی در میابد که این روش، روش طبیعی خوابیدن کاسکو ها است.
12- خمیازه کشیدن:
کاسکو ها هم مثل انسان ها خمیازه می کشند. این کار باعث پاک کردن مجاری تنفسی می شود و ممکن است کاسکو این کار را بارها تکرار کند.
13- ضربه زدن با بال:
اگر کاسکو این کار را پس از تمرینات ورزشی انجام دهد یا در هنگام بازی کردن انجام دهد، ایرادی ندارد. اما اگر در حالت طبیعی این کار را انجام دهد، به معنی مشکلات تنفسی در کاسکو است.
تعیین جنسیت کاسکو:
روش تشخیص جنسیت طوطی خاکستری(کاسکو):
برای تعیین جنسیت کاسکو، روش های مختلفی به کار می رود که برخی از آنها علمی بوده و برخی نیز تجربی. به هر حال ذکر این روشها خالی از لطف نیست:
1)دقت در مشخصات ظاهری پرنده:
این روش تجربی است و نیاز به سالها آشنایی با ساختار فیزیکی پرنده دارد . افراد با تجربه معتقدند که شناسایی پرنده نر و ماده پس از سن 18 ماهگی از روی مشخصات ظاهری امکان پذیر می باشد. آنها اظهار می کنند که طوطی نر سری مستطیلی شکل و منقاری بزرگ و بلند دارد. در حالیکه طوطی ماده سری دایره ای شکل و منقاری کوچکتر و کوتاه تر دارد. پاهای نر و ران های آن مستقیم و کشیده است در حالیکه پاها و ران های ماده مستقیم نبوده و کمی خمیده بوده و به صورت منحنی باز است و این امر باعث می شود که پرنده ماده بتواند به راحتی بر روی تخم ها بخوابد .
ضمنا اگر عدسی چشم پرنده بیضی شکل باشد و در سمت منقار، لکه سیاه کوچکی وجود داشته باشد؛ پرنده نر و چنانچه دایره ای شکل و بدون لکه سیاه باشد، پرنده ماده است.
در پرهای کاسکوی نر، ملانین بیشتری نسبت به کاسکوی ماده است. یعنی پر های کاسکوی نر نسبت به ماده، تیره تر است.
همچنین دم کاسکوی نر نسبت به ماده اش سرخ تر می باشد.
این تفاوت موجود بین نرها و ماده ها وقتی مشهود است که طوطی های مذکور پرریزی کرده و برای اولین بار پرهای دوره بلوغ آنها در آمده باشد.
2)دقت در مشخصات دمگاه:
این روش نیز تجربی است. البته کار چندان ساده ای نیست و نیاز به سال ها تمرین و ممارست دارد. رنگ دم در کاسکوی کنگو(دم قرمز) ماده هر چند که سرخ است، اما لبه های آن به رنگ خاکستری است و همچنین رنگ پرهای منطقه سینه از خاکستری تیره به خاکستری روشن در منطقه شکم منتهی می شود. در حالیکه رنگ پرهای سرخ دم در کاسکوی کنگوی نر، سرخ بوده و اثری از لبه های خاکستری در آن دیده نمی شود و رنگ پر در منطقه سینه نیز خاکستری تیره است.
3)روش ملامسه کمر پرنده:
این روش نیز تجربی است و برای این کار باید به آرامی انگشت خود را بر روی کمر پرنده قرار دهید. اگر پرنده ماده باشد، خم خواهد شد و اگر پرنده نر باشد خم نخواهد شد. البته این روش هم 100 در 100 قابل اعتماد نیست.
4)روش سوزن و نخ:
روشی تجربی است و متکی بر برخی اصول علمی.
یک عدد سوزن خیاطی به طول 4 تا 6 سانتیمتر آورده و نخ پلاستیکی سبکی را داخل آن میکنیم و در یک امتداد، آن را می گیریم. پرنده را روی دست چپ گذاشته و سپس با دست راست نخ را به گونه ای بگیرید که سر سوزن در فاصله 1 سانتیمتری دمگاه پرنده قرار گیرد و این کار را به مدت 30 تا 40 دقیقه انجام دهید و برای اطمینان بیشتر چند بار تکرار کنید. اگر پرنده ماده باشد سوزن حرکتی دورانی به دور منطقه دمگاه خواهد داشت و اگر پرنده نر باشد، سوزن حرکتی رو به جلو و رو به عقب خواهد داشت.
5)استفاده از روش آندوسکوپی:
روشی تخصصی است و در این روش با استفاده از دستگاه آندوسکوپی جنسیت پرنده تشخیص داده می شود . تعیین جنسیت کاسکوها به روش جراحی توسط دامپزشک انجام می شود. معمولا زخم ایجاد شده احتیاج به بخیه زدن یا مراقبت دیگری ندارد. ولی حتما در این مورد با دامپزشک مشورت کنید.
6)استفاده از کاریوتیپ کروموزومی:
روش تخصصی دیگری است که فقط به یک قطره خون پرنده نیاز است و توسط دامپزشک انجام می شود.
آموزش سخنگویی به طوطی سانان پیشینه ای در حدود ۳۰۰۰ سال دارد. ولی با این وجود هنوز هم کار دشواری به نظر می رسد. این کار ظرافت های خاصی دارد و روش های مختلفی نیز برای آن ابداع شده است.
1- روش آینه یکی از قدیمی ترین و موثرترین روشها است. در این روش در انتهای قفس یک آینه می گذاشتند و روی قفس را با یک پارچه می پوشاندند تا طوطی فقط بتواند تصویر خودش را در آینه ببیند. سپس صاحب طوطی کنار قفس می نشست و کلمات را تکرار می کرد. طوطی هم به گمان اینکه تصویر در آینه طوطی دیگریست که دارد با او صحبت می کند، پس از چندین بار تکرار کلمات را یاد می گرفت و تکرار می کرد.
۲- روش دیگری که امروزه بیشتر کاربرد دارد اینگونه است که شیئی را که می خواهید طوطیتان آن را یاد بگیرد در دست بگیرید. بطوری که طوطی کاملا آن را ببیند. سپس نام آن را به وضوح ادا کنید. کلمه را در یک جمله بکار ببرید. مثلا بگویید دوست داری؟ بعد سیب را نشان او بدهید و بگویید سیب. اجازه بدهید طوطی بفهمد در مورد چه چیزی صحبت می کنید. بهتر است کار آموزش را در ساعاتی از شبانه روز که طوطی شاد و پر انرژی است انجام دهید و در ضمن سعی کنید کلمات را اشتباه به طوطی یاد ندهید.
بعضی از طوطی ها مثل کاکادو ها هر حرفی را که بشنوند بعد از مدتی یاد می گیرند و تکرار می کنند و نیاز چندانی به آموزش ندارند. کاسکو هم خیلی زود کلمات جدید را می آموزد. اما طوطی های کوچک تر مثل طوطی سبز هندی، نیاز به آموزش و تکرار بیشتر دارند.
حنجره طوطی ها فرکانس های خاصی را پوشش می دهد و در زبان فارسی صداهای(خ، ب، گ، ش، او، ای، ی)را به خوبی می توانند تلفظ کنند. بنابراین بهتر است از کلماتی که با ترکیب این حروف ساخته می شوند شروع کنید. مانند: برو، بیا و بعد کلماتی مانند: سلام، بای بای را به او بیاموزید.
توجه به چند نکته در فرایند آموزش سخنگویی به طوطی سانان لازم است. اول اینکه پاداش دادن باعث می شود طوطی سریع تر بیاموزد و علاقه بیشتری نشان دهد. نکته دیگر اینکه بهتر است در هر مرتبه فقط یک کلمه را به او یاد دهید و تا پایان روز روی همان کلمه تمرکز کنید تا کاملا به طوطی تفهیم شود.
هرچه طوطی شما کلمات و جملات بیشتری آموخته باشد، سرگرم کننده تر و جذاب تر خواهد بود و ضمنا اگر به هر دلیلی قصد فروشش را داشته باشید، قیمت بالاتری خواهد داشت.