چکاوک پرندگانی خوش آواز با پروبال رگهرگه و قهوهای رنگ هستند که اغلب در حال پرواز آواز میخوانند.
روی زمین بیشتر راه میروند یا میدوند. معمولاً ناخن انگشت عقبی پای آنها دراز، راست و نوکتیز است. اغلب بطور دستهجمعی دیده میشوند. نر و ماده آنها همشکل است. روی زمین آشیانه میسازند. از دانهها، حشرات و نرمتنان تغذیه میکنند.
انواع چکاوک
چکاوک انواع متعددی دارند که برخی از گونههای معروف آن به شرح زیر میباشند :
چکاوک سهرهای
چکاوک سنگلاخ
چکاوک سردم سیاه
شبانفریب (چکاوک هدهد)
چکاوک پنجهکوتاه
چکاوک هیوم
چکاوک طوقی
چکاوک هندی
چکاوک گندمزار
چکاوک بال سفید
چکاوک سیاه
چکاوک شاخدار
چکاوک کاکلی
چکاوک درختی
چکاوک آسمانی
پراکندگی
خانواده چکاوک عمدتاً در نیمکره شرقی زندگی میکنند شاید معروفترین چکاوک، چکاوک آسمانی است که در سراسر اروپا و نواحی معتدل آسیا از جمله ایران زندگی میکنند. بلندیش به ۱۸ سانتیمتر میرسد. پوشش پشتی رنگ پرهایش قهوهای تیرهاست.
اغلب چکاوکها از جمله چکاوک آسمان معمولا در ساختن لانه از علف، مو، تکههای پارچه و غیره استفاده نماید.
جفت گیری وتخم گذاری
پس از جفت گیری چکاوک ماده مابین ۴ تا ۵ تخم میگذارد که به رنگ خاکستری با علائم قهوهای زیتونی است. چکاوک ممکن است در یک فصل دو جوجه پرورش دهد.
طاووس پرنده ای با رنگ ها و پرهای بسیار زیبا و جذاب است.شهرت طاووس بیشتر به خاطر داشتن دم با شکوهی است که جنس نر ،آن را برای جلب ماده ها و جفت یابی باز کرده و به نمایش می گذارد .
طاووس ها از رده ماکیان و متعلق به خانواده قرقاول ها هستند آنها شامل سه گونه از دو جنس Afropavo pavo می باشند.
گونه های طاووس
طاووس ها به طور کلی در آسیا و آفریقا پراکنده هستند طاووس هایآسیایی از جنس Paco می باشند و نوع آفریقایی از جنس Afropavo هستند.
طاووس ها شامل سه گونه می باشند :
طاووس هندی Indian peafowl
گونه ای است که همه آن را می شناسند. در واقع این طاووس پرنده ملی هندوستان محسوب می گردد.اغلب طاووس هندی را به عنوان پرنده زینتی ،اهلی کرده و نگه می دارند.
طاووس سبز Green peafowl
در مقیاسه طاووس هندی ،کمتر معروف است. برخی زیست شناسان معتقدند که حد اقل 5 گونه منقرض شده یا در آستانه انقراض از طاووس سبز وجود دارد در حالیکه دیگران آن را شامل یک گونه منفرد و سه زیر گونه می دانند:
1- طاووس سبز جاوه ایP.javanensis که تنها در جزیره جاوه زندگی می کند.
2- طاووس منقرض شده مالی با نام علمی P.muticus muticus
3- پرنده اژدهایی یونان Yunnan dragonbird که ساکن منطقه ای در چین است.
امکان تلاقی طاووس سبز با نوع هندی وجود دارد.
طاووس آفریقایی African peafowl یا طاووس کنگو
تنها عضو جنس Afropavo می باشد . این پرنده نخستین بار در سال 1936 به عنوان یک گونه به ثبت رسید و اطلاعات بسیار کمی در خصوص آن در دسترس می باشد. گونه مزبور هم مشخصات طاووس و هم مرغ شاخدار Guineafowl را دارد و از این لحاظ شاید بتوان آن را حلقه بین این دو خانواده دانست.
پراکندگی جغرافیایی و زیستگاه
طاووس ها در اسیا و آفریقا پراکنده هستند .طاووس هندی ،بومی هند و سریلانکا می باشد در حالیکه طاووس سبز از شمال شرقی هند تا شرق میانمار و جاوه پراکنده است. طاووس آفریقایی در حوزه رودخانه کنگو در مرکز جمهوری دموکراتیک کنگو زندگی می کند.
طاووس ها در ساواناهای حاره ای و جنگل های حاشیه رودخانه ای ساکن هستند.
تغذیه
طاووس ها به طور طبیعی همه چیز خوار بوده و عمدتا از اجزای گیاهی ،گلبرگ ها و بذورات تغذیه می کنند، ولی حشرات و سایر بند پایان نیز مواد غذایی مطلوبی برای آنهاست و حتی خزندگان و دوزیستان را نیز شکار می کنند.مواد گیاهی ،فیبر لازم برای هضم فلس ها و استخوان های خزندگان کوچک را فراهم می کند. طاووس ها شکار گرانی اجباری هستند یعنی برای حفظ سلامت رشد و تولید مثل خود به پروتئین حیوانی واقعا نیاز دارند.
طاووس ها پرندگان جنگلی هستند که روی زمین لانه می سازند و تغذیه می کنند ولی برای استراحت بالای درختان می روند .مارهای کوچک و سایر خزندگان رژیم غذایی مطلوبی برای طاووس های وحشی هستند.
رفتار
اغلب عنوان می شود که طاووس ها در طبیعت چند زوجی هستند . شوهد متعددی نشان می دهد که طاووس های سبز زندگی اجتماعی بسیار پیچیده ای دارند که می تواند شامل فرزند خواندگی پرندگان جوان یک یا دو ساله از سوی وابستگان سه و چهار ساله آنها باشد.طاووس های سبز و آفریقایی در اسارت تک همسری هستند.
پرنده نر در امر دفاع از لانه ،خوابیدن روی تخمها و پرورش جوجه ها به ماده کمک می کند . وابستگی بین پدر و فرزندانش ممکن است برای مدت نامحدودی ادامه یابد . جوجه های یکساله که از طرف مادران ترک می شوند معمولا به جمع پدران خود ملحق شده و با آنها دنبال غذا رفته و استراحت می کنند . گاهی والدین برای استراحت شبانه جوجه ها را بر پشت خود به روی درختان می پرند.
پرنده ماده در سن دو سالگی قادر به تولید مثل است. پرنده نر یک سال بعد بعد از جنس ماده به بلوغ کامل می رسد.
فصل جفت گیری از اوایل بهار شروع شده و اوایل پاییز خاتمه می یابد تظاهرات جفت یابی پرهایش را رو به جنس ماده و در نزدیکی آن می لرزاند تا ماده را به سوی خود جلب کند.
طاووس های نر چند همسری هستند و می توانند در یک دوره تولید مثلی ،با 4 یا 5 طاووس ماده جفتگیری کنند اگر چه ممکن است به یک ماده نیز اکتفا کنند.
هر طاووس ماده در صورت جفتگیری موفق ، به طور متوسط 4 تا 7 تخم می گذارد. جوجه ها بعد از 28 الی 30 روز از تخم در می آیند.
وضعیت بقا
بر اساس طبقه بندی IUCN طاووس هندی از انواع دیگر کمتر در خطر انقراض است ولی طاووس سبز با توجه به شکار زیاد و کاهش وسعت و کیفیت زیستگاه ،آسیب پذیر تا منقرض شده گزارش گردیده است. طاووس کنگو در وضعیت آسیب پذیر می باشد.
یاکریم یا قمری خانگی را بشناسیم
قمری خانگینام علمی: (Spilopelia senegalensis) گونهای پرنده از تیرهٔ کبوتریان و راستهٔ کبوترسانان است که حدود ۲۶ سانتیمتر طول دارد و شبیه قمری معمولی، اما کوچکتر از آن است.قمری خانگی در مناطق گرمسیری آفریقای جنوب صحرا، خاورمیانه، جنوب آسیا، هند و غرب استرالیا زندگی میکند. این پرنده در ایران نیز یافت میشود. این پرنده دم بلند و جثه لاغری نسبت به دیگر کبوترسانان دارد. سطح پشتی، بالها و دم آن به رنگ خرمایی است. پرهای خاکستری مایل به آبی در بالهایش دیده میشود. سر و بخشهای پائینی بدنش به صورتی و شکمش به رنگ سفید میگراید. پاهایش نیز قرمز رنگ است. این پرنده گاه «یاکریم» نامیده میشود.
تغذیه
خوراک قمری خانگی دانهها، غلات، علفها، دیگر انواع سبزیجات و حشرات کوچک است، بیشتر بر روی زمین زندگی میکنند و به دنبال غذا میگردند. اصولاً اجتماعی نیستند و معمولاً تنها یا جفتی زندگی میکنند.
نر و ماده آن شبیه به هم و پرنده نابالغ تیرهرنگتر است.
جفت گیری وتخم گذاری
قمری خانگی، دو تخم میگذارد و نزدیک ۱۴ روز روی آنها میخوابد. بیشتر این زمان را قمری خانگی ماده روی تخم میخوابد ولی در صورت نیاز جای خود را با قمری خانگی نر عوض میکند.
قمری خانگی طوق پهنی در جلو گردن دارد. سر و صورتش تقریباً صورتی با یک طوق پهن خال خال سیاه و مسی رنگ در قاعده جلوئی گردن، چانهاش کمرنگ و شکم و پوش پرهای زیر دم آن سفید است. سطح پشتش خرمائی پررنگ است. قمری خانگی در بسیاری از شهرهای ایران به یاکریم معروف شدهاست. در حالی که یاکریم پرندهای است با طوقی دور گردن که به طوقی نیز معروف شدهاست.
یاد شدهاست به دلیل اینکه قمری خانگی بسیار تنبل است و از انسان هم نمیترسد، در گذشته به منظور جلوگیری از شکار این حیوان توسط انسان به یاکریم معروف شدهاست.
عمر عقاب از همه پرندگان نوع خود درازتر است عقاب می تواند تا 70 سال زندگی کند. ولی برای اینکه به این سن برسد باید تصمیم دشواری بگیرد. زمانی که عقاب به 40 سالگی می رسد: چنگال های بلند و انعطاف پذیرش دیگر نمی توانند طعمه را گرفته را نگاه دارند. نوک بلندو تیزش خمیده و کند می شود شهبال های کهن سالش بر اثر کلفت شدن پرها به سینه اش می چسببند و پرواز برای عقابل دشوار می گردد.
در این هنگام عقاب تنها دو گزینه در پیش روی دارد. یا باید بمیرد و یا آن که فرایند دردناکی را که 150 روز به درازا می کشد پذیرا گردد. برای گذرانیدن این فرایند عقاب باید به نوک کوهی که در آنجا آشیانه دارد پرواز کند. در آنجا عقاب نوکش را آن قدر به سنگ می کوبد تا نوکش از جای کنده شود. پس از کنده شدن نوکش ٬ عقاب باید صبر کند تا نوک تازه ای در جای نوک کهنه رشد کند ٬ سپس باید چنگال 4 پیش را از جای برکند. زمانی که به جای چنگال های کنده شده ٬ چنگال های تازه ای در آیند ٬ آن وقت عقابل شروع به کندن همه پرهای قدیمی اش می کند. سرانجام ٬ پس از 5 ماه عقاب پروازی را که تولد دوباره نام دارد آغاز کرده ... و 30 سال دیگر زندگی می کند.
عقاب ( سلطان پرندگان )، عقاب یکی از بزرگترین ونیرومندترین پرندگان جهان است. عقابها منظری مغرور وترسناک وقدرت شکارگری بسیار دارند. برخی از عقابها حین پرواز شکار خود را صید میکنند. عقاب طلائی را گاه سلطان پرندگان گفتهاند. البته عقابها همیشه درنده خو به نظر نمیرسند. عقابها سخت از خطر، مخصوصاً انسان گریزان هستند وبندرت به آدمی حمله میکنند. عقاب توانائی بلند کردن یک آدم کوچک اندام را دارد. عقاب معمولاً از ۷۶ تا ۸۹ سانتی متر از نوک منقار تا انتهای دم طول، واز ۳ تا ۶ کیلو وزن، وبالهایش دومتر بلندی دارد. سر عقاب بزرگ وپوشیده از پر است. چشمانی درشت دارد که هریک ازآنها در یک طرف سرش قرار دارد. از قدرت بینائی فراوان بهره مند میباشد. عقابها میتوانند از فراز آسمانها شکار خود را ببینند واز نقاط بلند همچون صاعقه بر سر شکار نگون بخت فرود آیند. منقار نیرومند وتندی دارند. منقار عقاب طلائی به پنج سانتی متر میرسد. برخی از عقابها منقاری بزرگتر دارند. رنگ وبال وطول وشکل عقابها از منطقه تا منطقهٔ دیگر اختلاف دارد به طوریکه در عقابهای آسیائی و اوروپائی وآمریکائی تفاوت آن نمایان است. عقابها باپاهایی نیرومند و به رنگ زرد و روشن دارند. عقابها برای درهم شکستن شکار خود از منقار وچنگال پاهای خود استفاده میکنند. پاهای عقاب طلائی پوشیده از پر (ریش) است، اما قسمت پائین پاها بدون پر میباشد.
عقاب یکی از بزرگترین و نیرومندترین پرندگان جهان است. عقابها منظری مغرور و ترسناک و قدرت شکارگری بسیار دارند. برخی از عقابها حین پرواز شکار خود را صید میکنند. عقاب طلائی را گاه سلطان پرندگان گفتهاند. عقابها سخت از خطر، مخصوصاً انسان گریزان هستند و به ندرت به آدمی حمله میکنند. عقاب توانائی بلند کردن یک آدم کوچک اندام را دارد. مشخصات عقاب معمولاً از ۷۶ تا ۸۹ سانتی متر از نوک منقار تا انتهای دم طول، و از ۳ تا ۶ کیلوگرم جرم و بالهایش حدود دو متر بلندی دارد. سر عقاب بزرگ و پوشیده از پر است. چشمانی درشت دارد که هریک از آنها در یک طرف سرش قرار دارد. از قدرت بینائی فراوان بهرهمند میباشد. عقابها میتوانند از فراز آسمانها شکار خود را ببینند واز نقاط بلند همچون صاعقه بر سر شکار نگون بخت فرود آیند. منقار نیرومند وتندی دارند. منقار عقاب طلائی به پنج سانتی متر میرسد. برخی از عقابها منقاری بزرگتر دارند. رنگ و بال و طول و شکل عقابها از منطقه تا منطقهٔ دیگر اختلاف دارد به طوریکه در عقابهای آسیائی و اوروپائی وآمریکائی تفاوت آن نمایان است. عقابها پاهایی نیرومند و به رنگ زرد و روشن دارند. عقابها برای درهم شکستن شکار خود از منقار و چنگال پاهای خود استفاده میکنند. پاهای عقاب طلائی پوشیده از پر (ریش) است، اما قسمت پائین پاها بدون پر میباشد. محل زندگی عقابها در علفزار و جنگلهای زمینهای پست و بر فراز کوههای بلند و ناهموار و در نقاط دوردست و تقریباً دست نخورده توسط انسان زندگی میکنند. با پرها و بالهای بلند، عقاب میتواند به آسانی پرواز وشکار خود را از زمین بلند کند. عقاب گاه، با بالهای خود به شکار ضربه میزند. اما نمیتواند با بالهایش بجنگد. عقاب هنگام جنگ از منقار و پاهای نیرومند خود استفاده میکند، بیشتر عقابها قهوهای رنگ و یا سیاه رنگ هستند. جوجه عقابها تا سن بلوغ خود که چهار سال طول می کشد پر و بال کامل ندارند. سّن عقاب عقابها معمولاً از ۲۵ تا ۳۵ سال تقریباً عمر میکنند، البته گاه تا ۴۵ سال و حتی بیشتر هم عمر کردهاند. قلمرو عقاب از پنجاه تا ۱۷۰ کیلومتر مربع پیش بینی کردهاند. آشیانه عقابها بیشتر بر فراز بلندیها، بالای درختان بلند و شکاف صخرهها و کوههای مرتفع و پرتگاهها میباشد. ن ماد عقاب در ملل مختلف یکی از سمبل های ملی ایالات متحده امریکا که در لوگوی وزارت خانه های مختلف آن نیز دیده میشوند. روی کت نیروهای نظامی آلبانی یک عقاب سیاه دو سر وجود دارد. بر روی لباس نظامی نیروهای ارمنستان یک عقاب و شیر طلایی وجود دارد. روی لباس نظامی نیروهای اتریش یک عقاب سیاه وجود دارد. روی کت نیروهای نظامی مصر یک عقاب طلایی که به سمت چپ نگاه میکند وجود دارد. همچنین روی لباس فرم نظامی بسیاری از کشورها از جمله مکزیک، اردن، عراق، اندونزی، نیجریه، نیروی هوایی پاکستان، فیلیپین، پاناما، روسیه، رومانی، صربستان، سوریه نیز عقاب وجود دارد. عقاب دوسر نماد امپراتوری بیزانس بود. پرچم سلطنتی هخامنشیان منقش به عقاب بود.